Pirsyar: Renge katî ewe bêt birêk basî şerî Kurdistan û taybetmendî şerî xotan dijî dewletî Iraq biken.
Wilam: Pêş baskirdinî şer le Kurdistan hez dekem amaje bo çend xalêk le ser şer be giştî û şêwekanî şer be taybetî bikem.
Şer çîye? Şer beryekkewtinî çekdaraney nêwan dû yan çend hêze. Em hêzane dekrê hêzî dû dewlet, dû çîn yan yan dû gurûpî siyasî bin. Yan le nêwan çendîn çîn, dewlet yan gurûpî siyasîda dekrê şer rû bidat. Şerekan katêk rû deden ke nakokyekanî nêwan dû layen be radeyek le tundî bigat ke rêgeyekî dîke cige şer nemênêtewe. Rîşey şer debê le durûst bûnî zalim û mezlûm, çewsawe û çewsêner û sitemlêkraw û sitemkarda bidozrêtewe. Be derkewtinî çînekan û komelgay çînayetî şerîş durûsit bû. Şer hawkat şêwey duwayînî çareserî kêşeye le nêwan dû hêzî dij be yek da.
Le layenî çinîyewe şer dekrê be dû beşî serekî dabeş bikrêt. Şerî rewa (dadperwerane) u narewa (nadadperwerane). Şerî narewa ew şereye le layen sitemkaran, zaliman, empiryalîstekan, duwakewtuwan û htd dijî hêzî pêşkewtû, mezlûman, çewsawan dadegîrsêt. Mebestî em cenge dirêjedanî deselat û talan û biroy ziyatre. Le rastîda mebestî em şerane tenya serkutî hêze azadîxwaz û pêşketûwekan û talanî komelanî zehmetkêş û gelanî çewsaweye.
Şerî rewa şerî mezlûman, çewsawan, hêze pêşkewtûwekan e dijî zaliman û sitemkaran û hêzî paşvero û empiryalîstî. Mebestî em şerane rizgarî çînayetî û neteweyî û geyîşne be pêşkewtin. Ba ziyatir basî şerî rewa bikeyn. Be giştî em şere sê corî heye:
- Şerî dewletêkî pêşkewtinxwaz dijî dewletêkî paşvero û dagîrker, wek şerî Sovyet dijî Almanî Hîtlerî
- Şerî şorişgêrane, ke be zorî le nêw wilatêkda le nêwan çîne ciyawazekan û hêze siyasyekanyanda rû dedat û mebestekey rûxandinî çînî zalî paşvero û be deselat geyiştinî çîne şorişgêr û pêşkewtûwekan e.
- Şerî rizgarîderî neteweyî ke şerî neteweyekî çewsaweye dijî hêzî dagîrker û mebestekey derkirdinî dagîrker û kotayîhênane be deselatî ew hêze û rizgarî neteweyiye.
Le şere rewakanda şêwey ciyawaz bekar dehênrêt ke be giştî detuwanîn sê şêwe ciya bikeynewe:
Xebatî çekdaraney şarî
Xebatî çekdarane le gund
Xebatî çekdarane bo yarmetîdanî erteşî rêkxiraw
Şêwey yekem pitir le wilatanî sermayedarî û ewaneyan ke ta radeyek dêmokrasî borjuwayiyan hebûwe û çînî kirêkar tuwanîwyetî le beramber deselatdaran da rêkxistinekanî xoy biparêzêt û bo maweyek karî siyasî bikat, rûydawe. Le sedey Nozdehemda le Ûrûpa zorbey hêze siyasiyekanî çînî kirêkar şêwey raperînî çekdarîyan bekar dehêna û şêwey dîkeyan bekar nedehêna. Le seretakanî sedey bîstemda her em şêweye baw bû. Şorişî Oktober be xebatî çekdaraney şarî serkewt.
Şêwey dûhem xebatî çekdaraneye le gund da ke şêwe tewawekey le Çîn û Vîyêtnam bûwe. Wate, hêze şorişgêrekan le yek yan çend xalewe xebatî çekdarî partîzanîyan dest pêkird û bere bere le şer legel dujmin û be karî siyasî û rêkxistin le nêw xelikda, hêzekanî xoyan pere pê da û le duwayîda be şikandinî hêzekanî dujmin yan be mandûkirdnî, serkewtin.
Şêwey sêhem, şerî partîzanîye ke bo yarmetîdanî erteşî rêkxiraw bûwe. Eme le şerî cîhanî dûhemda ezmûn kira, katê hêzekanî Hîtlêr beşêkî gewrey xakî Sovyetyan girt, le hemû em beşaneda şerî partîzanî dagîrsa û lêrewe yarmetyekî zorî erteşî rêkxirawî Sovyet dira bo ewey bitwanê beramber dujminî dagîrker biwestêt.
Le nêwan em sê şêwey serewe da dîwarî çîn helneçinrawe, dekrê be yektir bigorên û le rastî da le her xebatêkî gewreda hemû em şêwane bekar dehênrêt, belam le duwayî da şêweyek debête serekî û şêweyekî dîke lawekî.
Lêreda debê le ser xalêk biwestim: Doxî giştî cîhan goranî gewrey be ser hatûwe, empiryalîstekan û dujminanî hêze pêşkewtû û şorişgêrekan tuwanay xoyan le buwarî serbazî û şerî çînayetî da zor kirdûwe. Wulatanî kolonî û nîwe kolonîş wek pêşû nîn. Be taybet le rojhelatî nêwerast be hoy dahatî newtewe goranî serxanî û jêrxanî gewre rûyan dawe. Boye çonyetî serkewtinî hêze pêşkewtû û şorişgêr û rizgarîderekan lem wulatane da debê be pêy em gorankaryane bêt. Ezmûnî wulatanî dîke û şêwekanî xebatî çekdarî debê rênwênî kar û çalakî bin. Ewey girînge eweye şer le rewtî şer da fêr bîn. Le şêwey xebatî diyarîkirawî xomanda fêr bîn û be karî bênîn. Debê le lasayî kirdnewey numûne be dûr bîn û be pêy hewlûmercî diyarîkiraw bicûlêynewe. Cige lewe be pêy ezmûnêkî dirêj le wulatanî Rojhelatî Nêwerast da dêmokrasî natuwanê zor bixayenêt, be giştî şêwey serkutî xwênawî û dîktatorî zale û paşverokan û empiryalîstekan rêgey gorankarî dêmokratîk le komelgada naden. Le weha doxêkda hêze pêşkewtû û rizgayderekan cige le destbirdin bo çek û xebatî dirêjmawe rêgeyekyan bo namênêtewe. Lem wulatane da le bineret da hêzî çekdarî şorişgêr û rizgarîderin ke çerxî xebat û şoriş degerênin û sûrekey xêra deken. Le rastî da em xebate çekdarye eger be şêweyekî durust û be pêy rêrewêkî siyasî waqî'bînane dest pêbkat, xoy hokarêkî girîngî geyîştine be pêgeyîştinî barûdoxî serkewtinî şoriş.
Dirêjey heye...
parvê bike
Nûçeyên ku dikare bala we bikşîne
