Dîdarî Wefa Kirmaşanî u Celal Talebanî (15)

Sazmanî Înqilabî u Kurdistan(200)

Le hemû xebatêkî çekdarîda hendê car agirbes dekrê. Dîyare her dû la hewil deden le dan û sitandin û agirbes ew perî kelkî xoyan wergrin. Ême tenya le dû haletda amadey agirbesîn: bo numûne çend sal pêş êsta raman geyand eger dewletî Iraq erteş u hêzekanî xoy bo yarmetî Felestînîye Surîyekan ke rûberûy şerî Israyîlin, binêrête nawçeke ême amadeyn hêrşekanî xoman bo ser hêzekanî Iraq rabigrîn û bikewîne agirbesewe. Yan her êsta eger rêjîmî Komarî Isamî le dirêjey şerda beşêk le xakî Iraq dagîr bikat û bîyewê be zorî hêze çekdarekanî xoy hukumetêk le Iraq be nawî komarî îslamî dabimezrênêt, ême hazrîn le ast erteşî Iraq agirbes bikeyn. Le beramberîşda dewletî Iraq çendîn car daway le ême kirdûwe ke le katî şer legel Iran, dest le şer helgirîn, belam ême cextman kirdewe serbarî ewey ke dijî destdirêjî Iran bo ser Iraqîn û dijî damezrandinî komarî Îslamîn le Iraq, belam be şêwey xoman xebateke dijî em destdirêjiye debeyne pêşewe. Ême ta ew katey amancekanî gelî Kurd nehatûnete dî û dêmokrasî le Iraq misoger nebûwe, tenanet yek çekî xoman dananêyn û hêzî pêşmergey xoman le hemû helumercêk da radegrîn. Ême be qûlî le ser ew bawereyn ke bê hêzî çekdarî xelkî, gelî Kurd nagate hîç yek le amancekanî xoy.

Pirsyar: Pirsyareke emeye, boçî hukûmetî Sedam deyewê danû sitandin legel êwe bikat?

Wilam: Hoy serekî kêşekanî hukûmetî Iraqe. Êsta dewletî Iraq serqalî şerêke legel Iran û waş dîyare em şere bem zuwane nagate kotayî û ta dêt zortir xesletî şerêkî dirêj be xoyewe degrêt. Le layekî dîkeşewe, dewletî Iraq be kirdewe geyiştûwete ew qena'etey ke gelî Kurd dijî em şereye û deşzanin Kurdekanî Iraq çonawçon xoyan lem şere deparêzên û egerîş be zor biyannêrête berey şerewe çonawçon be nabedilîyewe mil be şereke deden. Emroke Yekêtî Nîştimanî Kurdistan le layen komelanî xelkî Kurdistanî Iraqewe piştgîrî dekrêt rêpêwanî berbilawî salî rabirdû zortir em babetey bo hukûmetî Iraq rûnkirdewe ke Yekêtî Nîştimanî Kurdistan bote baskî rasteqîney çekdarî gel. Dewlet emroke îdî dezanêt bizûtnewey rizgarîxwazî gelî Kurd zîndûwe û her dem le geşe daye. Bem pêye le layekewe rêjîmî Bexda pêwîstî be hêzî şer heye û le layekî dîkeşewe serqalî şerî Kurdistane. Boye hewil dedat bo terkîzî zortir leser şerî Xumeynî kotayî be şerî Kurdistan bihênêt. Dîyare hukûmetî Iraq bo em mebeste lojîkî taybet be xoy heye. Way bo deçê eger le şerî Iran da serkewtin ya xud geyiştne aştî, derfetî ewey heye carêkî dîke dest bidatewe serkutî bizûtnewey rizgarîxwazî gelî Kurd. Ême way têdegeyn ke tenanet eger dan û sitandinêkîş bête arawe, karîgerî xirap leser xelik û pêşmerge danenêt çunkû ême û pêşmergekanman dezanîn em helumerce çonawçon hate arawe. Ewan dezanin Yekêtî Nîştimanî Kurdistan le rewtî şerda be hezaran şehîd û zîndanî dawe u le rêgey berbilawtirkirdnewey hêze çekdarekanî xoy helumercêkî hênawete arawe ke têyda rêjîm pêşnyarî dan û sitandin bikat. Xudî em pirsyare le layen dewletewe bote hoy ewey xelk û pêşmergekan baştir lew rastye têbigen ke dewlet naçar bûwe wek hêzêkî be tuwana didan be Yekêtî Nîştimanî da bênê. Corêk agirbes detuwanê xalî girîngîşî bo pêşmergekan têda bêt. Helbet ême debê agaman lewe

bêt ke çon agirbes detuwanê karîgerî xirapîşî le ser hêzî pêşmerge hebêt.

Pirsyar: Êsta demewêt pirsyarêk sebaret be Mela Mistefay Barzanî bihênme arawe. Dîyare be şwên ew wilame hemîşeyî da nîm ke Kurdekanî Iraq delên "Mela Mistefa xayin" bû û ewey mebestme rûberûbûneweyekî mêjûyî û şîkaryaneye. Basî ewe biken ke kam helumerc Mela Mistefay hênaye ser şano û çi helumercêk duway mawey dirêj lay bird?

Wilam: Mela Mistefay Barzanî yekêk le gewrekanî xêlî Barzanî bû. Xêlêkî ayînî ke le çendîn 'eşîretî cîyawaz pêkhatûn. Be diyarîkirawî dekrêt bilêyn Mela Mistefa serok 'eşîret bû. Beşdarî ew le xebatî siyasî da degerêtewe bo şerî cîhanî duwem. Xêlî Barzanî le salî 1931 da be hoy kêşey 'eşîretîyewe rûberûy dewlet debnewe û paşan hêze çekdarekanî dewletî Iraq hêrşî serbazî dekene seryan. Ewan be xêrayî şikist dexon û rû dekene Kurdistanî Turkîya û lewê debne penaber. Turkîya yekêke le dujminekanî bizûtnewey rizgarîxwazî Kurd û bem pêyeş sereta ewanî qubûl nekird. Paş maweyek wituwêj le nêwan dewletî Turkîya û Iraqda, duwacar dewletî Iraq be mercî ewey serokekanî eşîretî Barzanî dûr bixrênewe bo şwênêkî dîke, amade bû lêburdinî giştî bo endamanî dîke derbikat. Şêx Ehmed Barzanî, bira gewrey Mela Mistefa û, birakanî dîke hemûyan dûr xiranewe bo şarekanî başûrî Iraq. Paş maweyek ewan, le nawyanda Mela Mistefay Barzanîş, le salî 1941 da degerênewe bo Silêmanî. Ta ew kate Mela Mistefa beşdarî le hîç bizûtneweyekî siyasî û neteweyî Kurd da nekirdûwe. Le salî 1942 da Rojhelatî Nawerast û lewane Iraq le jêr deselatî empiryalîzmî Birîtanîya da bû. Le Iraq le her wîlayetêkda efserêkî Birîtanyayî wek pêwendî (rabit) siyasî cêgîr kirabû. Lem sale da Mela Mistefa û jimareyek le kese nizîkekanî Silêmanîyan berew nawçey Barzan becêhêşt. Dengoy ewe heye ke Mr.Shutter, efserî Ingilîsî ewanî han dawe ke berew nawçey Barzan helbên û dest bidene xebatî çekdarî. Dewitrê Ingilîsîyekan em kareyan bo dû mebest kird çaw tirsên kirdnî Turkîya bo ewey le Elmanîya nizîk nebêtewe û hereşey ewey ke eger em kare bikat Kurdistan le rêgey rabûnewe dekat be giyanî da. Erteşî Sûr lew kateda le Kurdistanî Iran bû û bizûtnewey dêmokratîkîş le wê le serheldan da bû. Îngilîsyekan deyanuyist lem rêgeyewe destêkyan le bizûtnewey Kurd da hebêt.
Dirêjey heye…