Şahida 12'ê Îlonê: Aştî divê

• Mevlude Acar, yek ji şahidên darbeya leşkerî ya 12'ê Îlonê û yek ji wan kesên ku îşkenceyên herî dijwar lê hatiye kirin, diyar kir ku bûyerên darbeya 12'ê Îlonê û yên piştî wê îro jî bi aliyên cuda berdewam dikin.

Darbeya leşkerî ya 12'ê Îlonê, ji bilî zexta giran a li ser gelên Kurdistan û Tirkiyeyê, yek ji demên herî hovane yên înkarkirina siyasetê, bi taybetî jî ya nasnameya gelê Kurd, nîşan da. Axaftina bi Kurdî hate qedexekirin, nirxên çandî hatin hedefgirtin û bi hezaran kes hatin girtin. Gelek kes, bi taybetî jin, îşkenceyên nayên jibîrkirin li wan hatin kirin. Nasnameya gelê Kurd bi rêya asîmîlasyon û îşkenceyê hate înkarkirin, bi dirûşmeyên wekî "Bi Tirkî biaxive, pir biaxive", "Yê ku xwe Tirk dibîne çiqas bextewar e", "Tirk bi qasî cîhanê ye", "Ez rûmetdar im ku xizmeta Tirkekî dikim" û "Tirkiye ya Tirkan e" li korîdorên girtîgehan hatin daliqandin. Tevî van hemû înkar û zextan, gelê Kurd ji bo parastina hebûn û nasnameya xwe berxwedanek mezin nîşan da. Ev têkoşîna li dijî tarîtiya 12'ê Îlonê îro jî wekî sembolek bihêz a lêgerîna azadî û wekheviyê di bîra me de dijî.

Mevlude Acar, yek ji wan kesan e ku di dema darbeya 12'ê Îlonê de li Zindana Amedê dîl hatiye girtin û îşkenceyên giran lê hatiye kirin, axivî.

Mevlude Acar diyar kir ku piştî damezrandina PKK'ê gavên ji bo aştiyê hatine avêtin, lê pêvajo bi kuştina "bi zanebûn" ya du polîsan hatiye têkbirin. Mevlude Acar got, "Me encamên herî muhtemel ên darbeyê jî pêşbînî kiribû. Wê demê, axaftin û pêşbîniyên gelek girtin, mirin û darvekirinan hebûn. Bi gotineke din, her kes bi pergalê dizanibû; ew berê qewimîbû. Gund hatin valakirin, mirov ji malên wan hatin derxistin. Bi rastî, wekî Apê Mûsa got, 'Gelek çem li Kurdistanê mîna çemên cenazeyan in.' Şerê ku wê demê dihat meşandin piralî û baş dihat kamûfilekirin. Gel zilmeke dijwar dît."

Mevlude Acar, piştî ku behsa veguhestina xwe ya ji bo Zindana Amedê kir, got ku dîsa îşkenceyên giran lê hatiye kirin. Mevlude Acar got ku di dema ku îşkenceya cûrbecûr li wir berdewam dikir de zext li wê hatiye kirin ku daxuyaniyên derew bide û wiha got: "Dema ku ez li Amedê bûm, em bi 20-30 kesên din re di hucreyekê de bûn. Hucreyên wan metre û nîv bûn. Yek dan min. Di odeya îşkenceyê de hucreyek jî hebû ku jê re darbest digotin. Li wir tenê tu dikarîbû li ser piyan bisekinî. Mirov ne dikarîbû rûne, ne dikarîbû rabe, ne dikarîbû razê, ne dikarîbû bêhna xwe vede. Her wiha çirayek mezin li ser serê min danîn. Bi berdewamî dibiriqî û germahiyek dijwar nîşan dida. Di wê cîhê biçûk de, germahiyek li ser min hebû û cîh tunebû ku meriv biçe. Ji ber vê yekê jî wan jê re gotiye darbest. Darbest e, lê tu li ser piyan disekinî. Ew darbesteke ne li ser kêlekê bû, dîk bû. Ez sê rojan li wir mam. Ne xwarin û ne jî av nedan min."

Derbarê îşkenceya li wir de, Mevlude Acar got, "Tu hêviyek min tunebû ku ez ji wir sax derkevim. Ez bi xetera jiyana xwe çûm wir." Mevlude Acar bîranînên xwe yên Sakine Cansiz vegot û Sakine Cansiz wekî "rihekî pêşeng" bi nav kir. Mevlude Acar wiha domand, "Îşkenceya li Zindana Amedê bi berxwedana Sibatê rawestiya. Girtiyên ji girtîgehê tên berdan diçin derveyî welêt, li vir perwerdehiyê dibînin û dûv re vedigerin malên xwe. Dûv re tevgera 15'ê Tebaxê dest pê dike. Ew roj e ku tevgera 15'ê Tebaxê dest pê kir, ez ji girtîgehê hatim derxistin û min birin dadgehê. Wan ji min tu pirs nepirsî, ez birin dadgehê û ji min re gotin, 'Tu girtî yî.' Min got, 'Na, ez hatim îşkencekirin. Ez ne sûcdar im.'"

Mevlude Acar diyar kir ku wan di sala 1988'an de piştî berdewamiya girtina xwe dest bi greva birçîbûnê kirin. Mevlude Acar diyar kir ku piştî mirina Mehmet Emin a bi greva birçîbûnê re di wê heyamê de daxwazên wan ên 25 xalî hatin bicîhanîn. Piştî ku demekê li wir ma, ew bi komekê re sirgûnî Amasyayê kirin, li wir di bin şert û mercên dijwartir de hatin hiştin. Mevlude Acar diyar kir ku ew di 5'ê Çileya 1990'î de hate berdan. JINNEWS/AMED/GULISTAN GULMUŞ