Hêndêk boçûn le ser kitêbî Sazmanî Inqîlabî u Kurdistan (227)

Armanixwaze Bilîmetekanî Sazmanî Înqîlabî

Dr.Hashem Ahmadzadeh

Be dem xwêndnewey dû jiyanname da duwa rojî salî 1399-î koçîy hetawî û yekem rojî sedey panzdehemî koçîy hetawîym têper Kird. Min hemîşe hezim le xwêndnewey bîrewerîyekan bûwe û renge her lem songeyeşewe bûbêt ke bê ewey bizanim beşêk le jiyanim bûwe be hezî gêranewe û werdbûnewe le gêranewekan. Eme le hemase û efsane konekanewe dest pê dekat û heta ustûre û romane coracorekanî serdeme ciyawazekan dirêj debêtewe.

Le mangî Janwîyey 2021-da mamosta Hesenî Qazî le Bruksêlewe be hawrêyekî hawbeşman da nwêtirîn kitêbî xoy, ''Sazmanî Inqîlabî u Kurdistan''î  bo nardibûm. Leber hokarî petay korona kitêbeke zor direng geyişte destim. Egerçî zor karî nîweçilî nûsîn u xwêndnewem le palinda bûn destim kird be xwêndnewey kitêbe 656 lapereyiyekey mamosta Hesen û heta duwa dêr wazim lê nehêna. Pêştir Zor beşî em kitêbem be zimanî Farsî xwêndbûwewe û aşnay cîhanî wegêrekanî bûm. Belam gwastnewey zimanî gêranewekan bo bestênî serekîyan, wate Kurdistan û zimanî Kurdî, tam û çêjêkî dîkey debexşî.

Deyey şêstî sedey bîstem le astî cîhanî û nawçeyî û Kurdîda serdemêkî le zor layenewe taybete. Le beşêkî Ewrûpada agrî şorişêkî cemawerî bilêsey deda. Xwêndkaranî zankokan le wilatêkî wek Feranse rojane derjane ser şeqamekan û daxwazîyekanî xoyan lemer gorankarîye siyasî û ferhengîyekan derdebrî. Le wilatanî Emrîkay Latîn û Efrîqayîda, şorişe dijekolonyalîstîyekan yek le dûy yek giryan degirt û carî rizgarî xoyan le  jêr kotubendî koylayetî, radehêşt. Bizûtnewe cemawerîye rizgarîxwaze çekdarîyekan le çuwargoşey cîhanî nasraw be cîhanî sêda tundutolane decuwalnewe. Le wilatî Iran şay Iran rêformêkî berbilawî le pirsî zewî u zarda berêwe bird. Her lew deyeyeş da bû ke dû rêkxirawî çekdarî be nawî Mucahîd û Fîdayî Gel hatne nêw kayey şorişî diij be milhurî û împiryalîstî. Le astî cîhanî komonîzimda gewretirîn ciyabûnewey mêjûy em bizûtneweye rûy da û Çîn û Sovyet çûne berey diij be yektirewe. Maoîzm bû be aydolojiyay bereyekî berbilawî xebat le dijî zordarî û sermayedarî. Rêkxirawe xwêndkarîyekanî Iran le derewey wilat ziyatir le hemû demê geşeyan kird û Konfîdrasyonî xwêndkaranî Iranî le Ewrûpa û Emrîka bû be hêzêkî berberînî radîkal. Le bizûtnewey neteweyî Kurd le

Başûrî Kurdistanîşda ciyabûnewey ''Mektebî Siyasî'' û mela Mistefay Barzanî bû be rûdawêkî siyasî û tenanet serbazî berçaw. Xwêndkaranî Kurdî derewey wilatîş xerîkî xorêkxistnewey dûbarey xoyan bûn. Le Hîzbî Dêmokratî Kurdistanî Iranîşda pirsî çilonayetî xebat dijî sîstemî paşayetî bûwe hoy serheldanî rewtî nwê lem hîzbeda. ''Komîtey Şorişgêr'' carî perepêdanî şorişî le dijî sîstemî paşayetî rahêşt. Nawî kesayetî wek Simaylî Şerîfzade Mela Aware ziyatir le caran kewtne ser ziman. Le Başûrî Kurdistan şorişî Eylûl berfirawantir debû.

Yek le rûdawe giringekanî berey çep le Iran le deyey 60-î zayînî sedey bîstemda dîsanewe ciyabûneweyekî gewre le Hîzbî Tûdey Iranda bû ke beşêkî berberîn le jêr nawî Sazmanî Inqîlabî Hîzbî Tûdey Iran le hîzbî dayk ciya bûnewe û ewendeyan mewda lew hîzbe girt ke hêndey pê neçû paşgirî hîzbî tûdeyan le nawî rêkxirawekeyan qirtand û wek Sazmanî Inqîlabî nawbangyan derkird. Çend kes le rêbere nasrawekanî em sazmane bo numûne Kurişî Laşayî û Irecî Keşkolî bo sazkirdinî

Şorişêkî nwê le Iran le jêr tîşkî tîorîyekanî Maotsê tongda biryarî çûn bo Kurdistan deden ta têkelî bizûtnewekey Simaylî Şerîfzade û Mela Aware û hawrêyanyan bibin. Têzî here nasrawî bizûtnewe Maoîstîyekanî ew serdem gemaroy şarekan le rêgey gundekanewe bû. Komelêk mirovî fîdakarî armanxwaz be xewnî rizgarî Iran le jêr çepokî împiryalîzm û berêwebirdinî şorişêkî dêmokratîkî nwê waz le hemû xoşîyekanî jiyanî Ewrûpa dênin û bo helgîrsandinî şoriş rû dekene Kurdistan.

Kitêbî Sazmanî Înqîlabî le rastîda wirdekarî geyiştnewe û beserhatî em mirove lexoburidû u armanxwazaneye le Kurdistan û Iran Le seretawe heta rûdawekanî deyey yekemî duway şorişî Iran le 1979. Em kesane kê bûn û çiyan kird û çiyan beser hat û le Kurdistan çi asewarêkyan le xoyan becê hêşt, têmagelî serekî em kitêben. Lem kitêbeda pirsî aydolojiya û kartêkerîyekanî leser mirovekan xoy be zeqî derdexat û namobûnî mirov be xoy û be dewrûberîyewe wek derkewteyekî berçawî bîrî aydolojîkyane nîşan dedrêt. Lem kitêbeda tîşk dexrête ser hendêk birgey dewreyekî hestyar le mêjûy bizûtnewey çepî Iran û Kurd. Lem kitêbeda tîşk dexrête ser rewtî hewildan bo wedîhênanî amance meznekan û hebûnî rêbaze ciyawazekan bo geyiştin bem amancane nîşan dedrên. Lem kitêbeda tîşk dexrête ser çarenûsî hawbeşî xebatkaranî rêgey bextyarî mirovekan. Lem kitêbeda tîşk dexrête ser rol û pêgey Mam Celal, kesayetî Dr. Qasimlû, hendêk beşî dîkey bizûtnewey Kurd le deyey şêst û heştay sedey pêşûda. Katêk mirov dostayetî nizîkî hendêk le raberanî çepî Iranî legel xebatgêranî Kurd da debînêt û seyrî helumercî êsta dekat û debînêt ke beşêk le xebatkaranî êstay Kurd legel arman û endêşey çep dijayetî deken, tûşî corêk le dûrkewtnewe le rastîyekanî rabridû debêt.