Aştiya li muxatabê xwe digere - II

Tevgera Azadiya Kurd, piştî ku agirbesta yekem a sala 1993’yan bi terora dewletê bersiv stand jî dev ji vê hewldana xwe berneda.

Tevî bangên ji bo çareseriyê, dewleta Tirk bi israr înkar û qirkirinê domand. Tevgera Azadiya Kurd, bi hişmendiya ku ji bo aşitî û çareseriyê xwedîderketin ne teslîmiyet e, berxwedana xwe ya rewa berdewam kir. Rêber Apo, salek piştî agirbesta yekem 1994’an di hevpeyvîneke xwe ya bi rojnameya Ozgur Gundemê re, şer û nêzîkatiya PKK’ê ya li hember şer wiha pênase kir: “PKK navê bidawîanîna vê rewşa nayê pejirandin e. Navê rawestandina xirabûna herî gemar e."

Ew tevgereke ku ber bi welatekî, nasnameyeke neteweyî û azadiyê ve dimeşe ye. Û şer jî awayê herî bibandor e ku vê yekê  pêk tîne. Heke hûn dixwazin ji bo Kurdan navê şerekî lê bikin, ev ne tenê hêzek e ku li dijî şerê taybet şer dike, lê belê hem di warê madî û hem jî manewî de serhildanek e li dijî şerma Kurdan, xizanîya Kurdan, xiyanetiya Kurdan, bêwelatiya Kurdan, koletiya Kurdan e.” Bi van gotinan, ew destnîşan dike ku şerê tê meşandin ne tenê têkoşîneke çekdarî ye, lê di heman demê de di nav guhertinekê de ye.

Rêber Apo, anî ziman ku şer ne tenê têkoşîneke çekdarî ye, lê hewcedariya berxwedan û guhertineke civakî ye û her dem têkoşîna çekdarî weke amûrekê dît. Bi rastî jî, Rêber Apo di destpêka hevpeyvîna xwe ya sala 1991’ê bi rojnameya 2000’e Dogru re, bi Dogu Perînçek re, dema ku gerîla pênase kir, wiha got: “Ev çalakî dengê rastiyê ne. Gerîla tê wateya, li Tirkiyeyê demokrasî çawa tê bidestxistin; ev bangek e ji bo vê yekê. Çawa têkiliyên wekhev û azad ên gelan têne bidestxistin; ev bangek e ji bo vê yekê. Serxwebûn û azadî ji bo gelên me çawa têne misogerkirin? Ev vexwendnameyek e. Îro PKK, bi fedakarî, wêrekî û hişmendiya herî mezin a ku ji nijada mirov dikare derkeve ye.” Di heman hevpeyvînê de, Rêber Apo der barê destpêkirina têkoşîna çekdarî ya PKK’ê de wiha digot: “Zextên bê sînor, serhildanên mezin û tundiya mezin derdixe holê. Me ev yek bi awayekî pir sînordar derxist holê. Bersivên pir tundîdar li hember zextên bi vî rengî bê sînor tên dayîn. Lê me tenê serê vê yekê nîşan da.”

Rêber Apo, di hevpeyvîna xwe ya bi kovara Tempo re di Adara 1991’ê de, der barê aşitî û têkoşîna siyasî de ev tişt anî ziman: “Weke ku me ji destpêkê ve got, em hildibijêrin ku pirsgirêkan di nav hawîrdora demokrasiyê ya gelan de û bi giranî li ser danûstandinên siyasî çareser bikin. Ji ber ku ev rê ji me re hatiye girtin, me têkoşîna çekdarî esas girt. Heke ev rê berdewam were girtin, bê guman têkoşîna çekdarî dê bêtir bi pêş bikeve û zû an dereng dê wan ber bi danûstandinên siyasî ve neçar bike. Em jî dixwazin ku bêyî zêde xwînrijandin û bi rêya çareseriya siyasî bigihîjin encamekê, lê heke em pir neçar bimînin, em ê heta dawiyê têkoşînê biçek û bêçek bidomînin. Bijartin ya wan e.”

Rêber Apo, di heman hevpeyvînê de, helwesta Tevgera Azadiya Kurd a li hember têkoşîna çekdarî bi awayekî zelal diyar kir û hişyarî jî da, wiha berdewam kir: “Em bi têkoşîna çekdarî encamên siyasî yên baş digirin. Lê belê, komara Tirk bi zora çekan û bi destê artêşê zêde bi pêş nakeve. Bi rastî, di vî warî de siyaseta wê têk çûye. Bikaranîna şivikê ya artêşê hinekî korayî ye, encamên siyasî nadin. (…) Koma Tirk bi zora çekan nikare encamê bigire, lê em digirin. Lê ev wisa ye jî, nêzîkatiyeke me ya weke ‘heta dawiyê tundî’ tune ye. Ev bi mercan ve girêdayî ye. Bi rastî ez vê dibêjim. Em evîndarên çekan nîn in. Ez nabêjim her tişt bi çekan çêdibe, lê ev bi rastî bi rewşa aliyê din ve girêdayî ye. Ew in ku polîtîkaya înkar û şivikê li me ferz dikin. Parastin jî ya me ye. Ya ku li me tê ferzkirin xweradestkirin e, lê PKK’ê bi rastî li hember radestkirinê berxwedaneke mezin nîşan da. Piştî vê qonaxê, radestkirin nayê fikirîn û di mercên azad de çareseriya pirsgirêkan dixwaze.”

Rêber Apo, piştî agirbesta yekem, di Nîsana 1993’yan de di hevpeyvîna xwe ya bi rojnamevan Hasan Cemal û Ramazan Ozturk re, derbarê têkoşîna siyasî de ku çawa dide zorê wisa kurte kir: “Têkoşîna çekdarî ya PKK’ê, heke armanceke wê ya siyasî tunebûya û tundiyeke kor bûya, li hember koalîsyoneke ku hema bêje cîhan li ser li hev kiriye û hêzeke artêşê ya giştî, evqas nedisekinî û heke ne amûreke derbirîna siyasî ya pir tund bûya, ev têkoşîna çekdarî bê guman dê di çend mehan de bixeniqiya. Bi rastî ji bo çareseriyeke siyasî girîngiyeke tund pêwîst e. Ev rêya çareseriya siyasî jî bi heman tundiyê hate astengkirin, lê PKK’ê jî tam li cihê krîtîk got, ‘madem tu bi tundiyê vê rêyê hildibijêrî, ez jî bi tundiyê vê rêyê vedikim.’ Ji ber ku ew di cih de û bi maf bû, bi rastî encam jî girt. Yanê bersivek bi tundiyê li rêya siyasî ya ku bi çekan hatibû girtin û vekirina wê rêyê bi tundiyê ceribandin e.”

Rêber Apo, ku her dem diyar kir ku Tevgera Azadiya Kurd aşitiyê ne tenê weke taktîkekê dibîne, di dema agirbesta yekem de, tevî hemû êrişên dewletê, di hevpeyvîna xwe ya Nîsana 1993’yan de ku di rojnameya Ozgur Gundemê de hate weşandin, israra xwe wisa kurte kir: “Bi qasî ku ji destê min tê, ez ê dîsa hewl bidim ku têkoşînê vegerînim platformeke aştiyane, demokratîk û siyasî, lê bi rastî bi awayekî bi rûmet, bi awayekî ku wekheviya gelan û yekitiya wan a azad derbirîn bike, ez ê hewl bidim vê yekê bikim.”

ANF/NAVENDA NÛÇEYAN