Heyetî Nwênerayetî Gelî Kurd

• Qasimlû: Xumeynî çi gwê nadate dawxuwazî kemayetîyekanî dîke le Iran, çi êtnîkî û çi bawerî, legel eweşda ême le hîç hewlêk bo çareserkirdnî hêmnaney kêşeke dest nagêrînewe.

Heyetî Nwênerayetî Gelî  Kurd

Sazmanî Înqîlabî u Kurdistan (81)


Şewket: Boçûnî Qasimlû sebaret be Xumeynî û akamî ew dîdare çi bû?
Xanbaba Têhranî: Ew heyete le duway dîdar legel Xumeynî le Qum, le geranewe da le Taran bo nehar le malî min mîwan bû. Qasimlû le duway ew dîdare sebaret be Xumeynî xoşbîn nebû û deygut: "Xumeynî çi gwê nadate dawxuwazî kemayetîyekanî dîke le Iran, çi êtnîkî û çi bawerî, legel eweşda ême le hîç hewlêk bo çareserkirdnî hêmnaney kêşeke dest nagêrînewe". Le rastîş da hêndêk hewildan hebû le hemû rûyekewe bo rewandnewey qeyraneke. Le wane nardinî heyete dewletîyekan bo Kurdistan ke Fruher, Benî Sedir, Taleqanî û Sebaxyan têyda beşdar bûn. Belam wa weberçaw dehat ke hêzekanî nawxoyî rêjîm hemûyan legel çareserî meseley Kurdistan le rêgay hêmnanewe nebin, belkû ziyatir meylyan ewe bû ke bizûtnewey xelkî Kurdistan serkut ken.

Şewket: Ew serubendî le naw hêze ciyawazekanî bizûtnewey Kurdistanîş da yekêtî bîrura sebaret be çilonayetî çareserî meseleke nebû .
Xanbaba Têhranî: Bawekû cor be corî bîrura le Kurdistan ke ew demî le ber bûnî Hîzbî Dêmokrat, Komele, Fîdayekan, û Şêx 'Êzedîn Husênî wekû rêberî mezebî xelkî Kurdistan le gorê da bû, Hîzbî Dêmokrrat twanî le pêkhatey ew hêzane heyetêkî nwênerayetî pêk bênê û ew heyete razî bika ta legel dewletî nawendî biçête dewrî mêzî muzakere. Le pêkhatey ew heyete da, Qasimlû bo parastinî yekêtî gişt hêzekan be şexse meqamêkî wernegirt û serokayetî heyetekeyan da dest Şêx 'Êzedîn Husênî. Lew heyete da ke nwêneranî Hîzbî Dêmokrat, Komele û Fîdayekanî têda beşdar bûn, çendîn car legel nwêneranî dewlet danîştin û muzakereyan kird.

Şewket: Be ray to aya hemû hêzekanî bizûtnewey Kurdistan amade bûn bo dozînewey rêga çareyekî hêmnane?
Xanbaba Têhranî: Lew zemanî da hêzî awa hebûn ke temayan girtibû meseley Kurdistan le rêgay hêndêk qalbî şorişgêraney taybetî ke fêrî bibûn cêbecê ken. Boye le Sine ke be şêweyekî serekî hêzekanî Komele lewê ko bibûnewe, yekem têkhelçûn legel hêzekanî erteş destî pê kird. Duwatir Benî Sedir Hîzbî Dêmokratî tawanbar kird bew têkhelçûne û bawerî wa bû ke erteş be mebestî parastinî sinûrekanî wulat wîstûye be Sine da têperê ta le beranber egerî destdirêjîyekanî 'Iraq ke xeberî be şêwey cêy bawer be gwêy berpirsanî wulat geyiştbû amadeyî nîzamî saz ka û Kurdekan le Sine rêyan le hêzekanî erteş girtûwe û teqeyan lê kirdûn. Hîzbî Dêmokrat lew bawere da bû ke ew îdî'aye nadruste û nakrê ewe hemû be giştî wepal bizûtnewey Kurdistan bidrê. Duwatir be belge rûn buwewe ke ew zemanî rêbazî tundutîjkirdnî nakokîyekan le Kurdistan le layen Komelewe berêwe çûwe.

Şewket: Ber leweş rûdawî çek kirdnî serbazxaney Mehabad le layen Hîzbî Dêmokratî Kurdistanewe hera û huryayekî zorî na bûwewe .
Xanbaba Têhranî: Hîzbî Dêmokrat be huşyarîyewe ke be boçûnî min beşî girîngî lemer Qasimlû bû, le 'eynî nermîyek ke le beranber rêjîmî Xumeynî û muzakere kirdin nîşanî deda, hêzekanî xoşî rêk dexist û amade dekird. Bo wêne katêk çek û çolî kem bû, be pelamar dan û çek kirdnî serbazxaney Mehabad ew kemayesîyey tê helênawe û ew babete bûwe hoy cencalêk be dijî Hîzbî Dêmokrat û bizûtnewey Kurdistan. Hîzbî Dêmokrat xoy bo rojî mebada amade dekird û selma ke ew xo amadekirdin û pêşbînîye dirust bûwe.

Duway ziyad bûnî nakokî le nêwan bizûtnewey Kurdistan û rêjîm da debû çareserîyek dozrabayewe. Hîzbî Dêmokrat lew zemanî da bîruray ewe bû legel dewletî nawendî bête redaye û amadeyî xoy bo beşdarî le meclîsî xîbrekan da rageyand. Her çend ke ew meclîsî xîbrekane îdî ew meclîsî damezrêneraney nebû ke Xumeynî belênî pêk hatnî dabû, Hîzbî Dêmokrat pejrandinî leber parastinî selah û meslehetî şoriş û kemkirdnewey nakokîyekan beşdarî têda bika û Qasimlû le Rezayewe be dengî lêbraw bo nwênerayetî meclîsî xîbrekan helbijêrdira. Lew nawe da cûley wî le Rezayewe bo Taran wedirengî kewt û neytwanî le danîştî silaw û yektirnasîn da beşdar bê. Xumeynî lew danîştine da rûy le nwêneranî meclîseke kird bû û soraxî Qasimlûy kirdbû ta eger lewê amadeye fermanî girtinî bida. Be duway ew rûdawe da Dr. Se'îd le Taranewe be telefun pêwendî be Qasimlûwe wedeka û pêy radegeyênê neye bo Taran çunke Xumeynî be şexsî xoy fermanî girtinî wî derkirdûwe. Ew nuxteye ewey nîşan deda ke Xumeynî nayewê legel gîrugriftekanî wulat bête redaye û temay girtûwe komelêkî yeklayene û qorixkiraw berêwe berê. Xumeynî carêkîş le pêwendî legel meseley Kurdistan da le wey ke le heman dîdarî da ke legel heyetî nwênerayetî Kurdistan bûyetî, fermanî girtinî Qasimlûy nedawe dax û keserî derbirî. 

Le duway rûxanî dewletî Bazirgan pelamarî siyasî û propagandeyî le ser Kurdistan tundtir bû û duwacar le mangî Gelawêjî 1358 [Jûyey 1979] be fermanî Xumeynî pelamarî nîzamî sertaserî bo ser Kurdistan kira. Hîzbî Dêmokratîş bo pêşgîrî le xwênrêjî ziyatir le şarekan paşekişey kird û le dewruberî şarekan û le çiyakan da  damezra.



Dirêjey heye….

* Mêhdî Xanbaba Têhranî û dozî Kurdistan; Beşêk le giftugoy Hemîd Şewket legell Mêhdî Xanbaba Têhranî. Awrêk le bizûtnewewî çep le Iran le nawewe, giftugo legel Mêhdî Xanbaba Têhranî, çapî yekem beharî 1989.