- Hunermend Aslı Filiz ku di berhemên xwe de bi bîra kolektîf a jinê dadikeve bi pêşangeha xwe ya “Bîrgeha Jinê” careke din portreyên mîtolojîk û berdxwedêr ava dike. Ewê pêşangeha wê heya Îlonê vekirî bimîne.
Pêşangeha solo ya Aslı Filiz a bi navê “Bîrgeha Jinê” dê di navbera 24’ê Hezîran û 24’ê Îlonê de li “Mala Mêvanan A Zanîngeha Hamburgê” were nîşandan. Merasîma vekirina pêşangehê 23’ê Hezîranê (îro) saet di 18:00’an de ye.
Aslı Filiz, di hunera xwe de bi hebûna dîrokî, çandî û siyasî ya jinê dadikeve. Ji bo wê, huner ne tenê şêweyekî îfadeyê ye; di heman demê de bîrek, nasname û berxwedanê jî hildigire. Di berhemên wê de bi gelemperî sembolên Mezopotamyayê, mîtolojiya jinê, rêûresmên gel û zimanê dîtbarî yê femînîst cih digirin.
Di berhemên wê yên wekî “Jina Ciwan a Gerdûnî”, “Ez Hawa”, “Qîrîna Bêdeng”, “Spîrala Derewê” û “Jin Jiyan Azadî” de fîgurên jinê bêdeng lê bi biryar, bindest lê berxwedêr, kevneşop lê di heman demê de kesên azad têne xuyakirin. Portreyekî pir balkêş jî di nav berhemên Aslı Filiz de heye ku wê ev portre di sala 2022’an de ji bo Jîna Amînî çêkiriye. Ji berxwedêr a ku ji hêla rejîma Îranê ve hatibû kuştin. Aslı Filiz ji bo vê berhemê porê xwe diyariyê Jînayê kiriye û ji bo tabloyê xwe bikar aniye. Ev berhem weke berhema herî balkêş û hestiyar a pêşangehê tê dîtin.
Konsepta pêşangeha ‘Bîrgeha Jinê’
Pêşangeha “Bîrgeha Jinê”, bi armanca xuyakirina qatên wateyên çandî, mîtolojîk û siyasî yên ku nasnameya jinê di dirêjahiya dîrokê de hilgirtiye, vegotineke hunerî ye. Pêşangeh di xala hevberbûna ezmûna kesane û bîra kolektîf de cih digire û bedena jinê, bîranînê û demê wekî qadên îfadeyê dinirxîne.
Di berhemên Aslı Filiz de fîgura jinê ne tenê wekî kesekî, lê di heman demê de wekî hilgirê aqilekî kevnar û berxwedaneke rojane tê xuyakirin. Zimanê dîtbarî yê peymanê ji mîtên kevnar ên Mezopotamyayê heta birînên civakî yên îroyîn dirêj dibe û ev vegotin bi boyaxa akrîlîk li ser tuvalê bi rêbazên razberv û sembolîk tê veguhestin.
Rêza dîtbarî ya berheman; bêdengiyê dike deng, tunebûnê dike şop û tiştên bindestkirî dike bîranînek xuyayî. Di vî warî de pêşangeh ne tenê ezmûnek estetîk pêşkêş dike, lê di heman demê de vedixwîne rûbirûbûneke çandî û dîrokî jî.
Bangeke kolektîf a jinê
Berhemên Aslı Filiz dengê di nav bêdengiyê de, şopa tiştên ji bîr kirî û cihê jinê di her serdemê de tîne bîra mirovan. Hunera wê ne tenê tê temaşekirin; tê hestkirin, tê pirsîn û tê bibîranîn. Di berhemên xwe de bîra kolektîf a jinan, nasnameya çandî û çîrokên berxwedanê vedihewîne. Aslı Filiz di pratîka xwe ya hunerî de hebûna jinê di pîvanên dîrokî, çandî û siyasî de dinirxîne. Di cîhana wê ya hundirîn de nêrîneke ku jinê bi gerdûnê re wekhev dibîne heye, lê di cîhana derve de armanc dike ku ronahiyê bide dengê jinê yê bindestkirî. Hunera wê hem wekî vegotineke kesane hem jî wekî bangeke kolektîf tê avakirin.
Aslı Filiz kî ye?
Aslı Filiz, li Çewligê ji dê û bavekî Kurd hatiye dinyayê. Piştî ku li Zanîngeha Beykent a Stenbolê perwerdeya sêwirana grafîkê wergirt, li Zanîngeha Hunerên Bedew a Hamburgê (HFBK) di warê grafîkê de xwendina xwe temam kir. Hunermendek ku ji bîst û pênc salan zêdetir di warê sêwirana grafîkê û hunerên dîtbarî de berhem dide, di van salên dawî de balê dikişîne ser wêneyan, bi taybetî jî vegotinên bi temaya jinê.
Wêneyên Filiz, ji çîrokên kesane derbas dibin û wekî pencereyên dîtbarî yên ku ber bi bîra kolektîf a jinan ve vedibin, têne dîtin. Ji Mezopotamyayê heta îro, barên mîtolojîk, sosyopolîtîk û giyanî yên ku jin hilgirtine, li ser tuwalê vediguhezîne. Di berhemên wê de fîgurên jinê bi qatên wekî bêdengî, berxwedan, aîdiyet, wendabûn û hêvî têne xemilandin. Hunermend bi boyaxa akrîlîk li ser tuwalê dixebite, motîfên kevneşop û şêwazên vegotina nûjen bi hev re tîne, zimanekî dîtbarî yê bêdem diafirîne.
Hunera Filiz; nasnameya wê, barê dîrokî yê jinbûnê û bîra civakî bi hev re hildigire. Berhema wê ku di navbera Kurdî, Tirkî û zimanên dîtbarî de digere, ji temaşevanên ji erdnîgariyên cuda re qadeke estetîk û ramangerî vedike. Hunermend li Parîs, Hamburg, Berlîn, Viyana, Köln, Hanau, Kiel, Itzehoe û Luksemburgê beşdarî pêşangehên kesane û komî bûye, di gelek çalakiyên navneteweyî yên girêdayî tevgerên jinan de cih girtiye.
NAVENDE NÛÇEYAN
