Dezenformasyona Dîjîtal

Gerdûnîbûn û dîjîtalîzasyona hê bi leztir carek din cesaret da ku têgehên bingehîn ên di pergala navneteweyî de ji nû ve werin nirxandin. Prensîba serweriyê di qada agahdarkirinê de şaş bûye. Pêşketina teknolojiyên medyayê, mezinbûna berbiçav a tûnekirinê û hilberîna naveroka bihîstwerî û nivîsê, ku ji hêla analîzkirina tercihên xerîdar ve bi karanîna teknolojiyên îstîxbarata sûnî ve hatî piştgirî kirin, cîhan di nav virtual û rastîn de dabeş kiriye, ku têgehên yek yekîtiyê dikare li dijî hev be. Mijara avakirina heqîqetê bi manîpulekirina hişmendiya gel hate rojevê.

Niha, ji bo manîpulekirina hişmendiya gel û pêkhatina îmaja dewletê ya tê xwestin, êdî pêwîstî bi bandora rasterast nemaye. Civak bi xwe dest pê dike ku di rêça diyarkirî de bimeşe, ku îşaretên veşartî di herikîna agahdariyê de ku her roj wekî perçeyek ji agir li bikarhêneran dixe. Profîla dîjîtal a kesek niha dikare ji her kesê din bêtir li ser wan bibêje. Algorîtmayan, hilberandina mîqdarên mezin ên daneyê, bixwe xwe bi prensîbên pêwîst ên pêşkêşkirina agahdarî re adapte dike, xapandina kontrolê li ser têgihîştina rastiyê diafirîne û bikarhêner di hawîrdorek virtual ya çêkirî de bi cîh dike.

Teknolojiyên îstîxbarata çêkirî û torên neuralî (sinir ağları) ji bo avakirina raya giştî û têgihîştina rastiya siyasî bûne amûrên herî nûjen. Pargîdan soz didin kesanekirin û hêsankirina prosedûra lêgerînê bi vekolînek kûr a vebijarkên kesane, ku ji bo baştirkirina siyaseta giştî fersendên nû diafirîne, di derbarê dijber û hevalbendên xwe de agahdariya bêkêmasî diafirîne, û dihêle ku ew zû bersivê bidin dijwarî û xetereyên nû.

Di sedsala XXI’de motorên lêgerînê bûne çavkaniya sereke ya agahdariyê, ev jî ji bo pirsgirêkên mezinkirina zarokan û hewlên ji bo dîtina rewşa navneteweyî ya heyî derbas dibe. Pir kes ji rûpela yekem a encamên lêgerînê, an jî ji sê girêdanên pêşîn wêdetir naçin. Li gorî statîstîkan, zencîreya yekem ji sedî 25%  pêk tê, ya duyemîn û sêyemîn jî di bi rêza 15% û 11%.’de ye. Ev jî dihêle kû hûn têgihîştina agahdariyê bi guheztina pêşînkirina encamên lêgerînê manîpule bibin.

Kapasîteyên torên neuralî yên ku ji bikarhênerê navîn re peyda dibin, jixwe vê yekê gengaz dike ku metnek maqûl biafirîne, di nihêrîna pêşîn de ji ya ku ji hêla kesek ve hatî nivîsandin nayê cûda kirin. Teknolojiya Deepfake dihêle hûn bi çêkirina wêne, vîdyo û tomarên dengî nûçeyên derewîn li ser siyasetmedaran biafirînin. Teknolojiyên sofîstîke yên mîna van bûne temamkerên bi bandor ên gelek artêşên bot ên ku li ser torên civakî karên cihêreng dikin. Ew rola yên ku em bi gelemperî pir jê bawer dikin dilîzin - mirovên asayî, xeyala raya giştî ya "rast" diafirînin. Ev çeka bi hêz ji bo agahdarî û şerên derûnî yên ku bûne rastiya nû ya serdema me, tê bikaranîn.

Tora neuralî modelek matematîkî ye, û her weha nermalava wê ye, ku li ser prensîba rêxistin û xebitandina torên neuralî yên biyolojîkî-toreyên hucreyên neur yên di organîzmek zindî de hatî çêkirin. 

Deepfake teknîkek senteza wêneyê ye ku li ser bingeha îstîxbarata çêkirî ye. Teknîka senteza wêneyê tê bikar anîn da ku wêne û vîdyoyên heyî li ser wêne an vîdyoyên orjînal ji hev veqetînin û bixin nav hev.