Lûtkeya BRİCS li Kazanê

Eleqeya li ser BRICS li çaraliyê cîhanê bi girîngî û xwezayî zêde dibe. Piştî berfirehbûna di 1’ê Çîleya 2024’an de bi tevlîbûna Misir, Îran, Erebîstana Suudî û Etiyopyayê, zêdetirî 30 dewletan eleqeya xwe ji bo berfirehkirina têkiliyên bi BRICS re, di nav de di forma serlêdana fermî ya ji bo endamtiyê de, nîşan dan. Di nav wan de welatên herêma Balkanan – Sirbistan û Bosna Hersek jî heye.  

Li Sirbîstanê, ku bi fermî pabendbûna xwe bi rêjeya Ewropî radigihîne û ji sala 2012’an vir ve wekî welatek berendam ji bo tevlêbûna Yekîtiya Ewropî tê pêşkêş kirin. Ji bilî vê, pêvajoya entegrasyona Ewropî ya Sirbîstanê ji ber pirsa Kosovayê, beşdarnebûna Belgradê ji cezayên li dijî Rûsyayê, pirsgirêkên Yekîtiya Ewropî bi xwe û çend mijarên din de bi eşkere rawestîyaye.

Ji ber vê yekê hefteya borî cîgirê serokwezîrê Sirbistanê Alexander Vulin careke din diyar kir ku welatê wî tevlîbûna BRICS’ê wekî alternatîfek rastîn ji bo endambûna YE’yê dibîne. Di destpêka meha Îlonê de Serokê Rûsyayê Vladîmîr Pûtîn jî ji bo lûtkeya Kazanê vexwendineke fermî şandibû hevtayê xwe yê Sirbî Aleksandar Vucic. Ji ber zextên rojavayî yên li ser Belgradê berdewam, Vuçiç got ku ew ji bo vexwendinê spasdar e, lê ew ê nikaribe bi xwe beşdar bibe. Lêbelê, Sirbîstan dê di asteke bilind de were temsîl kirin: heyet dê bi serokatiya Alexander Vulin be. Di şexsê BRICS de, Sirbîstan fersend dibîne ku nîzamek cîhanî ya adiltir pêş bixe, ku ev yek nayê wateya serweriya tenê ya Rojava, ku Sirbîstan jê pir westiya ye. Wekî din, ev xwestek di têgeha polîtîkaya pir-vektor a Sirbî de ku niha ji hêla Belgradê ve tê meşandin, ku di heman demê de têkiliyên çalaktir bi Rojhilat re (di wateyek berfireh de) - Rusya, Çîn, Tirkiye, Azerbeycan, Misir û Erebîstana Suudî jî vedihwîne. 

Eleqeya aktîf a ji bo formata BRICS ne tenê li Sirbîstanê, li Bosna Hersek jî bi qismî tê nîşandan. Serokê komarê Mîlorad Dodik, vexwendnameya Vladîmîr Pûtîn a ji bo zîrveya Kazanê qebûl kir. Ew hêvî dike ku bi rengekî çalak beşdar bibe, di nav de lidarxistina hejmarek civînên girîng jî heye. Li Bosna Hersek û her weha li Sirbîstanê, berî her tiştî, ew BRICS ji bo pêşketina xwe wekî platformek bi bandor dihesibînin. Ev tez bi gotina Milorad Dodik tê piştrastkirin: Komara me ne xwediyê statuyeke navneteweyî ye, lê ji bo Banja Luka pir girîng e ku di vê statûyê de mimkun e ku bibin çavdêr li Lûtkeya BRICS ya li Kazanê û bibin beşek ji giştî.

Her weha di nav mêvanên Lûtkeya BRICS’ê de, ku dê di 22-24’ê Cotmeha 2024’an de li Kazanê were lidarxistin, tê payîn ku Serokwezîrê Komara Sosyalîst a Vîetnamê Pham Minh Trinh jî amade be. Ev cara yekem e ku Viyetnam di asteke weha bilind de di bûyerek BRICS de tê temsîl kirin. Beşdarbûna serokwezîrê Viyetnamê di foruma li Kazanê de eleqeya Hanoi ya ji BRICS re nîşan dide. Mîna gelek welatên din ên "piraniya gerdûnî", Viyetnam balê dikişîne ser desthilatdariya mezin a vê komeleya navdewletî û potansiyela wê ya ku bibe yek ji saziyên piralî yên sereke yên rêveberiya gerdûnî di cîhana pirpolar a nûbûyî de.

Di heman demê de, berevajî du cîranên xwe yên li Asyaya Başûr - Malezya û Tayland, Hanoi lez nake ku serlêdanek fermî bike da ku beşdarî BRICS bibe. Viyetnamê nûjen bi siyasetek hevsengiyê di navbera hêzên mezin de tevdigere û hewl dide ku her gav bêalîbûnê biparêze, ji tevlîbûna koalîsyonên ku dibe ku wekî blokên siyasî bêne hesibandin dûr dikeve. "Dîplomasiya bambû" ya Viyetnamê ya nûjen, mîna dîplomasiya piraniya hevkarên xwe yên li ASEAN, polîtîkayek derve ya pir-vektor, nerm, lê di heman demê de pir bi tedbîr ferz dike. Ew hewl dide ku herî zêde têkiliyên xwe bi lîstikvanên pêşeng ên cîhanî re bikar bîne, lê di heman demê de ew ne amade ye ku beşdarî komeleyên siyasî yên ku ji hêla wan ve tên rêve kirin bibe.